GİRİŞ:
BAĞIMSIZ DENETİM İÇ DENETİM AYRIMI:
Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de son yıllarda bağımsız denetim konusu çok önem kazandı.
Halka kapalı şirketlerde bağımsız denetim zorunluluğu yok, uygulamada YMM'ler vergi mevzuatı yönünden denetim (tasdik) yapıyor. Bu ise esasen bağımsız denetim gibi lanse edilse de, devletten taraf yani sadece vergi alacağını güvence altına almak amacıyla yapılıyor. Tam anlamıyla bağımsız denetime tabi şirketler ise SPK denetimindeki şirketler. Bu şirketlerin bağımsız denetimi mecburi. SPK bunları denetleyecek firmaları da kendi kriterlerine göre belirliyor. SPK bu düzenlemeleri AB uyum süreci çerçevesinde ele alıyor. Bağımsız denetimi düzenleyen 22 nolu tebliğ AB kriterlerine tam uyumlu. Avrupada YMM diye bir meslek yok. SPK denetiminde SMMM ve YMM ler yanında 10 yıl SPK denetimi tecrübeliler de denetim yapabiliyor.
Şimdi gelelim İç Denetime. İç denetimin Bağımsız denetimden temel farkı, tamamen işletme yönetimine bilgi vermek amacıyla yapılması, yani bağımsızlığın sözkonusu olmaması. Ancak bağımsız denetçilerin de en önemli uğraş alanı işletmenin iç kontrol sistemi olduğundan, iç denetimin gerekliliği açıktır.
Bundan sonra iç denetimle ilgili yazılarımı sıklaştıracağız. Malum 2008de mecliste görüşülüyor olan yeni TTK hala yasalaşmadı ama taslağı bile çok ses getirdi.
Uzatmayalım, konumuzla ilgili kısmı şu: TTK şirketlerde şu an göstermelik olan Denetim Kurulu müessesesini kaldırıyor. Denetim kurulunu bilirsiniz, genel kurulda ezbere bir rapor yazar, imzalar, herkes bilir şirket içindeki denetim kurulunun bir iş yapmadığını, kaldı ki TTK denetim kurulu üyesi olmanın şartlarını bile yazmamış. Yani okuma yazma bilmeyenler bile denetim kurulu üyesi olabilir¹
Yeni TTK ise, şirket içi denetim kurulu yerine bu işi dışarıdan yaptırmayı zorunlu kılıyor.
Büyük ölçekli şirketler için bağımsız denetim kuruluşu, küçük ölçeklilerde ise 1 SMMM veya 1 YMM görev alacak.
¹ Sermaye Piyasası Dergisi SAyı 1/ s.98
TÜRMOB'UN İÇ DENETİMDE ALACAĞI ROL
Kanun taslağı, Türkiyede denetimin, uluslararası denetim standartlarına uygun olan TÜRKİYE DENETİM STANDARTLARI ile yapılmasını şart koşuyor. Şu an Türkiyede, Türkiye Denetim Standartları diye bir çalışma yok, kanun bu standartları oluşturma yetkisini TURMOB'a veriyor. doalyısıyla bu standartlara hakim olduğunu ispatlamak da TÜRMOB'un yapması muhtemel sınavlarla olacaktır.
Kanımca SPK'nın bağımsız denetim alanındaki gerek yasaları gerekse bugüne kadar AB ile uyumlu olarak aldığı yol bu işi SPK'nın yapmasının çok daha mantıklı olduğunu gösterir. bir mali müşavir olarak maalesef yıllardır süren TÜRMOB-SPK arasındaki denetim çekişmesinde SPK'dan yanayım. TÜRMOB bir meslek örgütü ve bu görevin onlara verilmesi de AB ile uyum çerçevesinde Avrupa uygulamalarına tezat oluşturuyor.
yazımız yakında aşağıdaki başlıklarla devam edecek:
- Türkiyede İç Denetimin Geleceği, Olası Sertifikasyon Süreci
- İç Denetim Mesleği Gözde Olacak, peki kimler nasıl İç Denetçi Olacak
- CIA sertifikası
3 yorum:
Selam Özkan,
"Yeni TTK ise, şirket içi denetim kurulu yerine bu işi dışarıdan yaptırmayı zorunlu kılıyor.
Büyük ölçekli şirketler için bağımsız denetim kuruluşu, küçük ölçeklilerde ise 1 SMMM veya 1 YMM görev alacak."
demişsin. Belki şirketlerdeki iç denetimden sorumlu departman yöneticilerine SMMM olma yanında CIA belgesi sahibi olma zorunluluğu da getirilebilir. CIA sınavlarının gelecekte TÜRMOB tarafından verilmesi konusunda ise ben bir sakınca görmüyorum ama tabi bu konuda SPK ile TÜRMOB'un eşgüdümlü çalışması şartıyla. Zira, malum SMMM belgesinin de TÜRMOB veriyor ama SPK ve TTK kendi düzenlemelerinde SMMM'yi gerekli yerlere yerleştirmişler. Dolayısıyla aynı şekilde CIA'i de TÜRMOB verebilir ve SPK'nın bir tebliğinde şöyle denebilir "Halka Açık Anonim Ortaklıklarda Şirket İç Denetim'inden sorumlu departman yöneticilerinin SMMM ve CIA belgesine sahip olması zorunludur." Tabi bunlar sadece düşüncelerim, düzenlemelerin böyle mi gerçekleşeceğini hep beraber göreceğiz. Ama şu bir gerçek ki, TÜRMOB'un da tanıdığı, uluslararası geçerliliği olan CIA belgesinin öneminin artacağı ve alınmasının önemli bir değer olacağı kesin.
onur haklı olduğun konular var ancak karıştırdığın (ve genelde karıştırılan) bir konu var:
Şirket İçi Denetim Kurulu ile İç Denetim uygulamada farklı şeyler.
Denetim Kurulu TTKya göre kurulan 3 kuruldan biridir, GENEL KURULA BAĞLIDIR, görevi genel kurul tarihine kadar yönetim kurulunun yaptıklarını takip edip, genel kurulda rapor yazmaktır. Bu göstermelik bir kuruldur. Genel kurulda hep aynı rapor yazılır "mali tablolar tarafımdan incelenmş ve gerçeği yansıttığına kanaat getirilmiştir" der imzalar. Okuma yazma bilmeyen biri bile bu kurula seçilir. İşte yeni TTK'nın düzenlediği şey, eski adı murakıplık olan bu kurul. TÜRMOB
burada devreye girecek kanuna göre.
İç Denetim ise YÖNETİM KURULUNA BAĞLIDIR. İç denetçiler yönetim kurulu adına şirkette işler nasıl yürüyor, şirket varlıkları sömürülüyor mu? Bu gibi şeylere bakarlar, burada CIA belgesi çok geçerlidir eğer kurumsal bir şirket ise.
özkan, işte beni ve de genel olarak biz çalışanların çoğunluğunu etkileyen şey aslında işin denetim kurulu tarafı değil, iç denetim tarafı. Yeni düzenlemeler sonrası iç denetim departmanları ve sorumlularının nasıl etkileneceği önemli burada. Nasıl ki SPK lisanslamaları çıktı ve bankacılık / aracı kurumların çalışanları etkilendi belge dolayısıyla, işte CIA sınavları ve belgeleme işlemleri de TURMOB'a kayar ve SPK da bununla ilgili bir tebliğ çıkarırsa işte o zaman esas önemlilik arzedecek bu CIA belgesi.
Yorum Gönder